Najnowsze duńskie badanie opublikowane w prestiżowym czasopiśmie naukowym The BMJ1 objęło dane medyczne ponad 55 tysięcy kobiet i sugeruje, że Hormonalna Terapia Zastępcza (HTZ), zwana też Menopauzalną Terapią Hormonalną może zwiększać ryzyko demencji. Poznaj kluczowe wyniki i metodologię tego przełomowego badania:
Kogo dotyczyło badanie
- Analizowano dane wszystkich duńskich kobiet w wieku 50-60 lat w 2000 roku.
- Wykluczono kobiety z historią demencji lub przeciwwskazaniami do stosowania hormonalnej terapii menopauzalnej (HTM), u nas zwanej często HTZ – Hormonalną Terapią Zastępczą.
- Zidentyfikowano 5589 nowych przypadków demencji.
- Dla porównania wybrano 55 890 kontroli dopasowanych wiekowo.
- Okres obserwacji: lata 2000-2018.
Ogólne ryzyko demencji u kobiet stosujących HTZ
- Kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą (HTZ) miały o 24% wyższe ryzyko rozwoju demencji w porównaniu z kobietami, które nigdy nie stosowały tej terapii.
- To oznacza, że jeśli stosujecie lub rozważacie stosowanie HTZ, istnieje niewielkie, ale zauważalne zwiększenie ryzyka demencji.
Czas trwania terapii hormonalnej, a wpływ na ryzyko
- Ryzyko demencji rośnie wraz z długością stosowania HTZ:
- Przy stosowaniu krócej niż rok, ryzyko jest o 21% wyższe.
- Przy stosowaniu ponad 12 lat, ryzyko wzrasta aż o 74%.
- Wniosek: Im dłużej stosujecie HTZ, tym większe ryzyko demencji.
Rodzaj terapii hormonalnej, a ryzyko demencji
- Zarówno ciągła, jak i cykliczna terapia zwiększają ryzyko demencji w podobnym stopniu (o 31% i 24%).
- Oznacza to, że sposób przyjmowania hormonów nie ma dużego wpływu na ryzyko demencji.
Wiek rozpoczęcia terapii hormonalnej, a ryzyko demencji
- Rozpoczęcie terapii w młodszym wieku (45-50 lat) wiąże się z nieznacznie wyższym ryzykiem (26%) niż rozpoczęcie jej później (51-60 lat, 21% wzrostu ryzyka).
- To sugeruje, że wczesne rozpoczęcie terapii nie chroni przed ryzykiem demencji.
Rodzaje demencji związane ze stosowaniem HTZ
- HTZ zwiększa ryzyko zarówno demencji z późnym początkiem (o 21%), jak i choroby Alzheimera (o 22%).
- Oznacza to, że terapia może wpływać na różne typy demencji w podobny sposób.
Terapia hormonalna u młodszych kobiet (do 55 roku życia), a ryzyko rozwoju demencji
- Nawet krótkotrwałe stosowanie HTZ u młodszych kobiet wiąże się ze zwiększonym ryzykiem demencji.
- Ryzyko rośnie wraz z czasem trwania terapii, nawet jeśli jest stosowana tylko do 55 roku życia.
Które hormony nie powodują wzrostu ryzyka demencji
- Terapia samym progestagenem i dopochwowa terapia estrogenowa nie wykazały istotnego związku z ryzykiem demencji.
Ograniczenia badania i przyszłe kierunki badań
- Badanie obserwacyjne: nie może udowodnić związku przyczynowo-skutkowego.
- Potrzeba dalszych badań: szczególnie randomizowanych badań klinicznych.
- Możliwe czynniki zakłócające: kobiety stosujące HTM mogą mieć predyspozycje zarówno do objawów menopauzalnych, jak i demencji.
Co to oznacza dla kobiet stosujących HTZ?
- Nie panikuj: Choć badanie pokazuje zwiększone ryzyko, nie oznacza to, że HTZ automatycznie prowadzi do demencji.
- Rozważ korzyści i ryzyko: Zastanów się, czy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko w Twoim przypadku.
- Skonsultuj się z lekarzem: Omów te wyniki ze swoim lekarzem. Wspólnie możecie podjąć najlepszą decyzję dotyczącą Twojego zdrowia.
- Rozważ alternatywy: Jeśli obawiasz się ryzyka, zapytaj o alternatywne metody łagodzenia objawów menopauzy. Pamiętaj, że naturalne metody tj. fitohormony to także skuteczne opcje w zarządzaniu objawami menopauzy.
- Monitoruj swoje zdrowie: Jeśli stosujesz HTZ, regularnie kontroluj swoje zdrowie i bądź czujna na wszelkie zmiany w funkcjonowaniu poznawczym.
Pamiętaj, że każda kobieta jest inna, a to badanie przedstawia ogólne trendy. Twoja indywidualna sytuacja może się różnić, dlatego tak ważne są konsultacje z lekarzem i podejmowanie świadomych decyzji dotyczących swojego zdrowia.
Podsumowanie
Choć wyniki tego badania są istotne i pokazują ryzyka HTZ, nie powinny prowadzić do natychmiastowych zmian terapii, ale uświadomić potencjalne ryzyko z nią związane. Konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć związek między terapią hormonalną, a ryzykiem demencji. Najważniejsze jest abyśmy miały pełną informację dotyczącą ryzyk związanych ze stosowaną metodą leczenia i wiedziały na co zwracać szczególną uwagę.
Bibliografia:
- Pourhadi N, Mørch L S, Holm E A, Torp-PedersenC, Meaidi A. Menopausal hormone therapy and dementia: nationwide, nested case-control studyBMJ 2023; 381 :e072770 doi:10.1136/bmj-2022-072770 ↩︎